NELSON MANDELA

Toen wij het idee kregen om naar Zuid-Afrika te gaan kwam bij mij natuurlijk, als historicus, meteen de naam van één van mijn grote helden Nelson Mandela bovendrijven. Jullie hebben al eerder gelezen over zijn huis in Soweto en Johannesburg, maar de plek war hij het langste heeft gewoond is natuurlijk Robbeneiland. En daar gaan wij vandaag naar toe, stond al heel lang op mijn bucketlist en gaan we dan.

We zijn al heel vroeg aanwezig, bij de opstapplaats eerst nog een stukje geschiedenis, is natuurlijk al bekend maar toch. Niet iedereen is historicus nietwaar De hele geschiedenis van de Apartheid en de strijd ertegen wordt nog eens verteld. De boot op en op weg, veel mensen p de boot van verschillende nationaliteiten; Zuidafrikanen, Irakezen, twee wat oudere dames uit de Verenigde Staten (ook weer Trumphaters (nog geen aanhanger van hem ontmoet!!), etc etc.

Terwijl Kaapstad kleiner wordt, wordt Robbeneiland steeds groter.

Het eiland is groter dan ik dacht. We komen aan bij het haventje, uitstappen en in de bus, twee minuten later weer uitstappen. Een ex-gedetineerde Sipo gaat ons rondleiden. Misschien waren mijn verwachtingen te hoog maar de gevangenis stelt niet zoveel voor en is op zich niet zo interessant. De gevangen hebben de gevangenis zelf gebouwd en deze bestaat uit verschillende blokken. Hier zijn alleen mannelijke zwarte en kleurlingen, politieke gevangenen opgesloten. Vrouwen en blanke politieke gevangenen ( ja die waren er ook) werden op het vasteland opgesloten. Deze gevangen kregen maximale bewaking.

 We krijgen eerst uitleg over de gevangenschap zelf, grote zalen in c-blok, eerst slapen op een dun matrasje, eten erg eenzijdig, werken van 7 am tot 4 pm, half 5 pm eten en om 5 uur pm in je cel. Bezoek erg weinig, afhankelijk hoe je je gedroeg. Brieven idem dito, 120 woorden en wanneer je braaf was kon de frequentie en het aantal woorden opgevoerd worden. Censuur was er altijd. Wanneer je je niet gedroeg, isolatiecel, soms met fysieke mishandeling en marteling. Bezoek van kinderen was niet toegestaan pas vanaf 18 jaar en later 16 jaar, dus wanneer je pech had en je vrouw was in verwachting wanneer je opgepakt en gevangen gezet werd zag je je kind pas na 18 (en later 16) jaar!!!

Eten was ook aangepast naar het type gevangen, de zwarte gevangen kregen het minste voedsel en van de slechtste kwaliteit. Er moest ook gewerkt worden, in een groeve van kalksteen, wat slecht was voor de ogen en de longen. In de volle zon. Toch werd er hier ook pogingen gedaan om elkaar te onderwijzen. Dit deden ze over de hele gevangenis. Was je goed in wiskunde dan kwamen er mensen naast je zitten tijdens het werk dat je moest doen en gaf je hen wiskunde onderwijs etc. Ook de gevangenbewaarders deden hier vaak aan mee totdat dit ontdekt werd en de gevangenisleiders snel mensen lieten rouleren zodat er geen band met de gevangenen kon worden opgebouwd. Als recreatie waren de gevangen vaak bezig met zelfeducatie, nieuwsgaring doordat en kranten jatte van de bewakers, politieke ideologische educatie, maar ook zang en dans.

En dan celblok B, de gang van Nelson Mandela, ik laat me expres tot het einde afzakken. Eerst zien we de beroemde courtyard waar Nelson heeft gebikt aan stenen en dan naar binnen, cel vier aan de rechterkant.

Het is een cel net als alle andere, een paar vierkante meter, een matje en wat gebruiksvoorwerpen, maar vreemd maar waar, ik voel een rare sensatie, dichter bij mijn grote held kom ik niet. Is er iets van een connectie. Het is best emotioneel. We gaan door en toch weer even terug, nog een laatste moment.

slechts centimeters verwijderd waar één van je grote helden zo lang heeft doorgebracht.

En dan staan we weer buiten, de tour is over. Nog met de bus even over de rest van het eiland. Het verhaal van Sobukwe is ook erg indrukwekkend, een vrijheidsstrijder van het P.A.C (een afsplitsing van het A.N.C). Zijn naam is niet zo bekend maar hij werd gestraft door hem onder huisarrest te plaatsen en niemand, en dus ook acht niemand mocht tegen hem spraken en hij mocht tegen niemand iets zeggen. Besef je wat dit betekent. Hij gaf zelf aan dat hij het vermogen om te spreken aan het verleren was. Hij stierf op 45 jarige leeftijd aan longkanker, vertelde de Geheime Politie!!

Robert Sobukwe, ga me ook in hem eens wat nader verdiepen.

En dan weer terug met dezelfde groep mensen die net nog selfies stonden te maken en velen die volgens mij geen benul hadden van de historische plek waar ze net waren. Voor hen zijn de zeeleeuwen en dolfijnen rond de boot net zo interessant. Er is nog veel te doen voor ons historici.

In ieder geval een aanrader voor iedereen met wat historisch besef.

Al met al zeer indrukwekkend, niet zozeer om wat je ziet maar vooral om wat je voelt en wat het je doet. Het heeft mij in ieder geval diep geraakt.