Toerisme

Ik ben al de hele reis me aan het verwonderen over toeristen, toerisme in het algemeen en mijn eigen rol daarin, wil hieronder wat kwijt over toerisme in het algemeen, de Chinese toerist en hoe ik daar tegenaan kijk.

Het boek  Grand hotel Europa van Ilja Pfeijffer heeft me daarover aan het denken gezet. Waarom gaan we op reis?

aanrader voor iedereen, geweldig boek

Om bij te tanken zeggen sommigen die naar Playa del huppelepup in Spanje gaan en daar tot 3 uur in de nacht doorzakken, in de morgen om 11 het bed uit rollen en dan gaan bakken op het strand en in de avond weer hetzelfde ritueel volgen. Dat is zeker niet mijn soort toerisme. 

Volgens Van Dale is toerisme: het reizen voor zijn plezier. Ja dat is wel erg simpel. Wikipedia dan: Toeristen zijn mensen "die reizen naar plaatsen buiten hun gebruikelijk milieu, die niet meer dan één jaar voor vrije tijd, zaken en andere doeleinden blijven en die niet beloond worden voor hun activiteit ter plaatse." Dit is de definitie van "toerist" door de World Tourism Organization (WTO), de VN-organisatie voor toerisme en de bevordering ervan. Kijk daar kunnen we meer mee, buiten hun gebruikelijke milieu. Dus volgens mij het kennismaken met een andere cultuur, waarbij je die cultuur in zijn waarde laat en respect toont voor de mensen die in die cultuur leven.

Deze definitie heb ik het meest teruggevonden bij onze reis in Zuid-Afrika alhoewel ik daar ook Nederlanders tegenkwam die zich gedroegen als neo-kolonialen. Zie hiervoor één van mijn vorige verhalen.

Voor Nieuw Zeeland ging dat terugvinden m.i. minder op omdat dit land enorm aan het veranderen is. Was tot vorig jaar landbouw de sector met het meeste inkomsten, vorig jaar is dat toerisme geworden. Er zijn twee redenen aan te wijzen voor deze enorme groei; de eerste is de enorme toename na het uitkomen van de films Lord of the Rings en de Hobbit. Velen wilden die prachtige beelden herbeleven (ook één van onze redenen trouwens). De tweede reden en die is belangrijker is de enorme toename van de Aziatische toeristen, m.n. de Chinese toerist. Door de economische opleving daar is het voor de Chinese midden- en hogere inkomensklassen mogelijk geworden lange reizen in het buitenland te ondernemen.

Ilja Pfeijffer zegt hierover: Duidelijke taal, maar het tijdperk van massatoerisme is pas net ontsproten, we staan aan de vooravond van een potentiële massale toestroom van toeristen uit Azië. “Het massatoerisme startte met de opkomst van de low budget airlines”, vertelt Pfeijffer. “En als je bedenkt dat er in China en India nu een middenklasse ontstaat die het zich voor het eerst in de geschiedenis kan permitteren om ook eens reizen te maken, en zeker eens naar het oude Europa, dan weet je dat de groei er nog lang niet uit is. Vooral in Italië zie je veel Chinese toeristen, binnen Europa is het hun favoriete bestemming. Alleen al in Venetië gaat het om zo’n twintig miljoen Chinese toeristen per jaar. Dat is veel, maar volgens de prognoses is dat binnen een aantal jaar al verdubbeld. En dan moet je je daarbij ook nog beseffen dat überhaupt maar zeven procent van alle Chinezen op dit moment een paspoort heeft. Ik denk dat we nu op het punt staan waar we moeten gaan reguleren, en daar is de hotellerie hard bij nodig.”

Ilja neemt hier Italië als voorbeeld maar had net zo goed NZ kunnen nemen. De hele toeristenindustrie in NZ richt zich steeds meer op de Chinese toerist. Ook de Chinezen zelf doen een flinke duit in het zakje door veel winkels, hotels, restaurants op te kopen. Lake Tekapo is al voor 70% in handen van de Chinezen volgens de plaatselijke VVV. Veel bedrijven doen al tours in het Chinees, hotels nemen Chinezen aan voor de vertaling want aan het Engels van de gemiddelde Chinese toerist schort nog wel heel veel. Bijna alle 3 sterrenhotels zitten vol met Chinese toeristen. In Roterua hadden we een hotel (het slechtste tot nu toe) dat voor 95% bezet was met Chinese toeristen. Natuurlijk mag je de Chinezen het bezoeken van andere landen en culturen niet ontzeggen, dat begrijp ik ook wel. Maar door de enorme massa toeristen uit China en zeker ook India (wat de volgende grote boom gaat worden) zullen zij ervoor zorgen dat de cultuur die zij zo graag gaan bezoeken gaat veranderen.

Nu heb ik op geen enkele manier een hekel aan Chinezen op zich. Bij mijn reizen met leerlingen naar China heb ik het altijd prima naar mijn zin gehad. Leuke aardige, erg vriendelijke mensen. Jammer dat veel Chinese toeristen die ik hier in NZ tegenkom zich totaal anders gedragen dan thuis.  Ze zijn brutaal, lomp, luidruchtig (vooral in de hotels) gedragen zich alsof de wereld van hen is. Ook hier rochelend en spugend zoals ze vaak in China gewend zijn. Ook als toerist. Ze gedragen zich verder alsof alles om hen draait,  selfie met de berg, selfie aan het water, selfie op de brug. Wat is belangrijker datgene wat je ziet, het nieuwe land, de nieuwe cultuur of jij??? Alleen om te kunnen stoeffen waar je geweest bent. Ik vind het ook niet getuigen van respect voor de cultuur van het bezochte land wanneer je je als een ongeciviliseerde barbaar gedraagt en alleen maar foto's neemt, datgene juist doet wat op borden staat dat je niet moet doen en geen poging doet je te verdiepen in de cultuur van de ander, maar juist het (bedoeld of onbedoeld) bespot, zoals een Chinees dat deed tijdens de Haka (een echte Nono hier) Maar even genoeg over de Chinese toerist.

Wat voor toerist ben ik dan, wil ik zijn? Ik kan me wel een beetje vinden in het type wat Ilja Pfeijffer omschrijft :

Wat voor toerist was u zelf?

‘Ik was een prototypische toeristenontkenner. Ik deed heel erg mijn best om niet op een toerist te lijken. In het openbaar zou ik nooit een kaart uit mijn zak halen.’

Ik ga ook graag op in de menigte om te kunnen observeren. Zittend op een terras met een Black Mac. Pratend met Kiwi's over van alles, het weer, politiek (binnenlandse en buitenlandse waarbij Trump altijd een dankbaar onderwerp is), het werk etc. Altijd de vraag waar we vandaan komen en soms de vraag uit welk deel van NZ we komen. Ik kan niet ontkennen dat mijn ego daardoor gestreeld word. In deze gesprekken krijg je ook altijd tips waar je moet gaan kijken, meestal niet de door iedere toerist bezochte plekken maar nog onontdekte juweeltjes. Kijk daar komen we voor, het authentieke NZ, niet het NZ dat steeds meer een Chinese make-over krijgt. Maar deze plekjes worden zeldzaam zeggen de Kiwi's. In de gesprekken blijkt vaak hun dilemma, het behouden van het authentieke NZ (wat ze trouwens moeilijk kunnen uitleggen wat dat precies is) of gaan voor het grote geld van het Toerisme. Krijgen we straks de Haka in het Chinees??? Een beeld waar ik niet aan wil denken.

Ik weet dat ik in dit verhaal soms mezelf wat tegenspreek maar ik ben er niet uit hoe we iedereen zijn toerisme moeten gunnen en tegelijkertijd de cultuur van de bezochte landen de kans kunnen geven zichzelf te blijven. Natuurlijk is er altijd verandering maar als je cultuur, je land aan gaat passen aan het massatoerisme lijkt mij dat niet de juist weg. Wat dan wel, ik weet het nog niet.

Onze tweede reis naar NZ was eigenlijk een terugkeer naar de fantastische trip 6 jaar geleden. En eerlijk gezegd een tweede keer is toch minder. De plekken blijven geweldig mooi maar de verrassing, de verwondering en verbazing is een heel stuk minder. Ik ben blij dat we niet teruggegaan zijn naar de gletsjers (dit was 6 jaar geleden één van de hoogtepunten), de plekken war we teruggegaan zijn waren nog steeds prachtig maar toch minder dan de eerste keer. Weer een wijze les geleerd. Hierdoor krijg je ook oog voor de mindere zaken zoals de transitie van NZ hierboven beschreven. Ik vraag me dan ook af of een derde reis naar NZ er nog wel inzit. Nu is het natuurlijk wel zo dat je op den duur de mindere zaken vergeet en mooie onderdelen benadrukt.

Want NZ is een prachtig land, schitterende natuur, geweldige mensen, super interessante (Maori) cultuur. De vraag voor mij blijft wel wat er van over blijft wanneer het massatoerisme (en dan vooral uit China) zich hier verder doorzet. Ik vrees met grote vreze.

Ik ben benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken. Want hetzelfde gebeurt nu ook in Nederland, denk aan Amsterdam, Giethoorn etc etc.